Time To First Byte (TTFB) optimaliseren & verbeteren

Je klikt op een link. Wacht een paar tellen. Niks. Pas daarna verschijnt de pagina. Die paar seconden voelen als een eeuwigheid — en vaak klik je alweer weg. Precies dat moment wordt bepaald door iets wat veel ondernemers nog niet kennen: Time To First Byte, of kortweg TTFB.
TTFB is de tijd die je server nodig heeft om te reageren op een verzoek van de browser. Het is letterlijk de eerste indruk die jouw website maakt. En die telt. Want hoe trager die eerste byte doorkomt, hoe groter de kans dat bezoekers afhaken nog vóór je site überhaupt zichtbaar wordt.
In deze blog leggen we uit wat TTFB precies is, waarom het zo belangrijk is voor je SEO en Core Web Vitals, én hoe je een trage TTFB kunt verbeteren — zonder dat je in een wirwar van plugins of technische hacks belandt.

Wat is Time To First Byte (TTFB) en waarom is een goede TTFB zo belangrijk voor je SEO?

TTFB staat voor Time To First Byte: de tijd die verstrijkt tussen het moment dat een gebruiker op jouw link klikt en het moment waarop de browser het eerste byte van data ontvangt van je webserver. Die reactietijd wordt gemeten in milliseconden — en hoe lager, hoe beter.

Een goede TTFB ligt idealiter onder de 200ms. Alles daarboven betekent meestal dat je server, hosting of websiteconfiguratie niet optimaal is. De browser van de gebruiker doet dan een HTTP-verzoek, maar de server reageert traag. Daardoor duurt het laden van je webpagina langer, wat direct merkbaar is in de gebruikerservaring én in je SEO-score.

Google kijkt namelijk niet alleen naar de inhoud van je website, maar ook naar hoe snel je website reageert. Een trage TTFB heeft invloed op je Core Web Vitals en daarmee op je positie in de zoekresultaten. De correlatie tussen een snelle TTFB en hogere rankings is inmiddels wel bewezen. Tools zoals GTmetrix, Pingdom en PageSpeed Insights tonen je TTFB als eerste metric — en dat is niet voor niets.

Wat veroorzaakt een trage TTFB en hoe beïnvloedt dit je server, WordPress en first byte?

Een lage TTFB hangt af van meerdere factoren:

De snelheid van je DNS-resolutie
De kwaliteit van je hostingprovider
Hoe je website omgaat met caching.
Of je veel of weinig scripts inlaadt
Hoe je database is ingericht.
En of je gebruikmaakt van externe diensten zoals Cloudflare (wat latency kan verlagen)

Vooral bij WordPress-sites zien we vaak problemen ontstaan door een overdaad aan plugins, trage databasetoegang of gebrek aan goede caching. Zonder optimalisatie loopt je server dan telkens dezelfde zware processen uit, wat je TTFB negatief beïnvloedt.
Waarom het je klanten kost
Een trage Time To First Byte vertraagt de hele page speed van je website. Bezoekers merken dat — vaak onbewust — en klikken weg voordat je content zichtbaar is. En elke weggeklikte gebruiker is een gemiste kans. Zeker op mobiel of bij minder snelle verbindingen tikt dat keihard aan.

Wil je dat je website snel laadt? Dan begint het bij een snelle TTFB. Het is letterlijk de startlijn van je volledige laadtijd. Wie daar een voorsprong pakt, loopt ook de rest van de race soepeler.

Waarom een TTFB onder de 200ms essentieel is voor je Core Web Vitals en laadtijd

Een goede TTFB ligt onder de 200 milliseconden. Dat is het punt waarop je server snel genoeg reageert om geen merkbare vertraging te veroorzaken voor de gebruiker. Zit je tussen de 200 en 500ms? Dan is het ‘acceptabel’, maar er is ruimte voor verbetering. Alles boven de 500ms? Dan heb je een trage TTFB — en dat kost je snelheid, conversies en mogelijk ook je SEO-score.

Waarom die 200ms zo belangrijk is

Google noemt een snelle TTFB als basisvoorwaarde voor een goede Core Web Vitals-score. Want hoe sneller je eerste byte binnenkomt, hoe eerder de rest van je webpagina kan worden opgebouwd. Je browser kan pas beginnen met renderen zodra dat eerste stukje data er is.

Een lage TTFB zorgt dus voor een snellere Largest Contentful Paint, betere gebruikerservaring en meer kans op een hogere positie in de zoekresultaten.

Let erop dat TTFB per locatie kan verschillen. Als je een site host op een server in Nederland maar veel bezoekers uit Duitsland of België hebt, dan kan een Content Delivery Network (CDN) zoals Cloudflare helpen om je TTFB wereldwijd laag te houden.

Daarnaast: kijk niet alleen naar één score. Een premium hostingprovider met goede cache-instellingen levert vaak stabielere prestaties dan een goedkope shared server waar je de buren deelt met duizenden andere websites.

TTFB meten: hoe kun je de TTFB van je website controleren en verbeteren?

Als je de Time To First Byte van je website wilt verbeteren, moet je eerst weten waar je staat. Gelukkig zijn er genoeg tools beschikbaar om de TTFB van je website te meten — snel, gratis én zonder technische kennis.

De beste tools om de TTFB van je WordPress- of andere website te meten

Hier zijn drie handige tools waarmee je direct inzicht krijgt in je serverreactie:

Google PageSpeed Insights
➝ Geeft je TTFB-score én tips om je laadtijd te verbeteren.
➝ Bekijk onder “Diagnostiek” de metric “First Byte Time”.

GTmetrix
➝ Toont de exacte reactietijd van je server in milliseconden.
➝ Je ziet hier meteen of je website traag is op het eerste contactmoment.

Pingdom Tools
➝ Ideaal om TTFB te meten vanuit verschillende locaties wereldwijd.
➝ Handig als je klanten ook buiten Nederland zitten.

Chrome DevTools
➝ Open je site, klik met rechts → Inspecteren → Network-tab.
➝ Bekijk onder “Waterfall” hoe lang het duurt voordat de eerste byte binnenkomt.

Tip: test je site altijd meerdere keren. Een eenmalige meting zegt niet alles — kijk naar patronen.

Wat beïnvloedt de TTFB-metingen en hoe optimaliseer je voor een goede TTFB?

Let niet alleen op de absolute snelheid, maar ook op wat je meet. Test bij voorkeur:

Een echte pagina (geen leeg template)
Zónder dat je zelf bent ingelogd (gebruik incognito)
Met caching aan én uit (bij WordPress met en zonder plugins)

En vraag jezelf af: Is mijn TTFB overal traag, of alleen bij sommige pagina’s?
Dat geeft vaak een hint waar de vertraging vandaan komt: de server, je database, je caching, of zware scripts.

Trage TTFB? Dit is de invloed van je hosting, scripts, caching en database op de eerste byte

Een hoge Time To First Byte is vaak het gevolg van meerdere factoren. Het begint vaak met een goede hosting. Wanneer je website draait op een gedeelde server met talloze andere sites, kan jouw HTTP verzoek flink vertraagd worden. Dit heeft direct invloed op de snelheid van je website en daarmee op je TTFB.

Daarnaast speelt het gekozen content management systeem een belangrijke rol. Vooral bij WordPress websites kan een slechte TTFB ontstaan doordat er bij elk bezoek veel data uit de database moet worden opgehaald. Wanneer je ook nog eens trage of slecht geschreven plugins gebruikt, kan de reactietijd van je server al snel oplopen, waardoor de TTFB van je WordPress site onacceptabel hoog wordt. Zelfs caching kan soms niet voldoende zijn om deze vertraging te compenseren.

Een ander vaak over het hoofd gezien probleem zijn externe scripts en integraties. Denk hierbij aan trackers, lettertypen of third-party scripts die eerst geladen moeten worden, wat extra tijd kost. Zonder slimme technieken zoals server-side caching of een Content Delivery Network (bijvoorbeeld Cloudflare) kan de latency aanzienlijk toenemen, wat resulteert in een hoge TTFB.

Bovendien kunnen zelfs je DNS instellingen en een verkeerd ingestelde SSL-configuratie de eerste byte vertragen. Het verbeteren van je TTFB gaat niet om één enkele aanpassing, maar om het optimaliseren van de gehele keten. Pas wanneer je deze keten begrijpt, kun je jouw TTFB structureel verlagen en verbeteren. Het is essentieel om rekening te houden met alle factoren die invloed hebben op de snelheid van een pagina en manieren te vinden om de TTFB zo laag mogelijk te krijgen.

Manieren om de TTFB te verbeteren (zonder je site af te breken)

Een trage Time To First Byte hoeft niet het einde van de wereld te zijn — zolang je weet waar je moet beginnen. Het goede nieuws: je hoeft geen complete herbouw te doen om resultaat te zien. Kleine, gerichte ingrepen kunnen al zorgen voor een snelle TTFB en dus een betere gebruikerservaring.

De eerste stap is kritisch kijken naar je hosting. Goedkope gedeelde hosting lijkt aantrekkelijk, maar het kost je snelheid. Kies liever voor een snellere, geoptimaliseerde server die speciaal is ingericht voor performance. Denk aan managed hosting of een VPS die wél genoeg capaciteit heeft om jouw website direct te serveren, zonder wachtrij.

Vervolgens is caching essentieel. Daarmee voorkom je dat je server telkens opnieuw een pagina opbouwt vanuit de database. Als een bezoeker een pagina opvraagt, stuurt de server direct een kant-en-klaar antwoord terug. Dat verkort de reactietijd aanzienlijk. Vooral bij WordPress is caching onmisbaar — maar pas op dat je geen vijf plugins installeert die elkaar in de weg zitten. Eén goede is genoeg.

Daarnaast kun je externe vertragingen verminderen door een Content Delivery Network (zoals Cloudflare) in te schakelen. Hiermee worden veelgevraagde onderdelen van je site — zoals afbeeldingen, scripts of stijlen — vanaf servers dicht bij de bezoeker geleverd. Dat verlaagt de latency, versnelt de levering van de eerste byte en maakt je site wereldwijd sneller.

Ook de techniek van je website zelf speelt een rol. Grote CSS-bestanden, zware JavaScript en onnodige scripts vertragen het hele proces. Door je code te optimaliseren en overbodige elementen te schrappen, maak je de weg vrij voor een goede TTFB. En gebruik je WordPress? Dan loont het om kritisch te kijken naar je thema, plugins en wat er bij elke paginalaad allemaal wordt ingeladen.

Wie het structureel wilt aanpakken, kiest voor een platform dat vanaf de basis is gebouwd op snelheid. Bij Mooie Website werken we bijvoorbeeld niet met WordPress, maar met Statamic. Geen database, geen overbodige plugins, geen vertraging. Gewoon een site die meteen levert — een snelle TTFB zonder omwegen.

TTFB verbeteren bij WordPress: waarom het lastig is en hoe wij het structureel oplossen

WordPress is populair, dat weten we. Het is flexibel, er zijn duizenden plugins, en je kunt er in principe alles mee bouwen. Maar als het gaat om pure snelheid — en specifiek om een goede time to first byte (TTFB) — dan wordt WordPress vaak een rem in plaats van een versneller.

Dat komt vooral doordat WordPress afhankelijk is van een database. Elke keer dat iemand je site bezoekt, moet de server eerst via PHP en MySQL allerlei gegevens ophalen, scripts verwerken, en dan pas de pagina terugsturen. Die extra lagen zorgen voor vertraging. Voeg daar nog wat caching-plugins, zware thema’s en externe scripts aan toe, en je zit al snel met een trage TTFB.

Het probleem is dat veel van die optimalisaties achteraf worden geplakt. Je website hebt gebouwd, de laadtijd valt tegen, en dan begint het gepuzzel met tools, plugins en instellingen om het te fixen. Maar je lost geen fundamenteel technisch probleem op door er nóg een plugin overheen te gooien.

Bij Mooie Website pakken we dat anders aan. Wij bouwen op Statamic, een CMS zonder database, dat draait op Laravel — een framework dat is gebouwd voor snelheid, veiligheid en schaalbaarheid. De pagina’s worden direct geserveerd vanaf de server, zonder eerst een hele stapel instructies af te hoeven lopen. Dat betekent: een snelle TTFB als uitgangspunt, niet als einddoel.

In plaats van te vertrouwen op tijdelijke lapmiddelen, bouwen we een website die vanaf de eerste byte data doet wat hij moet doen: snel laden, goed presteren, en klaar zijn voor groei. Geen afhankelijkheid van 20 plugins. Geen technische verrassingen. Gewoon een platform dat vanaf de basis klopt. Voor de TTFB verbeteren van jouw website, is het belangrijk om rekening te houden met caching, serverconfiguraties, en de snelheid van de website. Daarnaast kun je de TTFB meten om realistische weergave van de TTFB te krijgen en te begrijpen hoe deze invloed heeft op de snelheid van jouw site.

Conclusie: een snelle TTFB begint bij slimme keuzes in hosting, server en optimalisatie

Een snelle website begint bij het eerste contactmoment tussen browser en server — en dat is precies waar Time To First Byte (TTFB) om draait. Het is misschien maar een paar honderd milliseconden, maar de invloed op de gebruikerservaring, de laadtijd en de positie in Google is aanzienlijk.

Toch zien we dat veel websites zijn gebouwd op een trage basis: gedeelde hosting, logge CMS’en, tientallen plugins en een verouderde technische structuur. Deze factoren beïnvloeden de TTFB en maken het moeilijk om de TTFB te verminderen. Dan kun je blijven sleutelen, maar werkelijk snel wordt het nooit.

Wil je een website met een lager de TTFB en een solide basis? Begin dan niet met optimaliseren achteraf, maar met keuzes die de snelheid standaard maken. Een snelle hosting, caching, minder scripts en een licht CMS — het zijn geen losse tips, maar essentieel om de TTFB voor jouw website te verbeteren.

Bij Mooie Website bouwen we websites die al vanaf de eerste byte presteren. Geen quick fixes, maar een toekomstbestendige oplossing die de TTFB drastisch kan verlagen.

Hier las je wat TTFB precies is en hoe je het meet en reduceert. Wil je daarmee je totale responstijd verbeteren, bekijk Verbeter je Server Response Time: SEO Snelheid Tips.

Time To First Byte (TTFB) laadtijd optimaliseren & verbeteren