Waarom minder DOM-elementen je website optimaliseren en sneller maken

Elke knop, afbeelding, sectie of script op jouw website wordt door de browser omgezet in een DOM-element. Hoe meer elementen er zijn, des te langer het duurt voordat de browser de pagina kan opbouwen, tekenen en interactief maken. Dit leidt tot een trage gebruikerservaring, een hogere Time to First Byte (TTFB), en slechtere prestaties in termen van Largest Contentful Paint (LCP) en andere belangrijke metrics van Google's Core Web Vitals.
Het goede nieuws is dat je de laadtijd van je website kunt verbeteren zonder waardevolle content te verwijderen. Door de DOM-structuur te optimaliseren en onnodige elementen te verwijderen, kun je de snelheid van je website aanzienlijk verhogen.
In deze blog bespreken we de gevolgen van een grote DOM, hoe je deze kunt analyseren met verschillende tools zoals Google PageSpeed Insights en Lighthouse, en vooral: hoe je deze kunt verkleinen zonder in te boeten op de gebruikerservaring of het design van je pagina.

Wat is de DOM en waarom moet je de grootte van de DOM verkleinen voor betere website snelheid?

Het Document Object Model (DOM) is de structuur waarmee de browser de HTML van je website interpreteert en opbouwt. Iedere knop, afbeelding of tekstblok vormt een element binnen deze boomstructuur. Een aanzienlijk aantal dom-elementen leidt tot een grotere DOM, wat de prestaties van je website negatief beïnvloedt.

Een uitgebreide DOM verhoogt de werkbelasting van de browser bij het laden van een pagina. Elke interactie, van het weergeven van content boven de vouw tot het uitvoeren van scripts, vereist dat de browser door deze complexe structuur navigeert. Dit resulteert in een langere laadtijd, vooral voor bezoekers met een mobiele website of een trage internetverbinding.

Het beperken van het aantal dom-elementen is daarom cruciaal voor het versnellen van je website. Door het aantal elementen te reduceren, verminder je de renderbelasting, wat leidt tot een snellere website met verbeterde prestaties. Gebruik tools zoals analytics om de laadtijd van een pagina te monitoren en optimaliseer je code door onnodige plugins en elementen te verwijderen. Dit verhoogt de snelheid en zorgt ervoor dat de website sneller geladen wordt voor elke bezoeker.

Grote DOM = trage First Contentful Paint en slechte Web Vitals

Hoe groter en ingewikkelder je DOM is, hoe langer het duurt voordat je website iets laat zien op het scherm. Dat begint al bij de First Contentful Paint (FCP): het moment waarop de eerste zichtbare content verschijnt, zoals een koptekst of achtergrond. Bij een zware DOM moet de browser eerst door een wirwar van HTML en stijlen heen voordat hij iets kan tonen. En hoe meer er geladen moet worden, hoe langer dat duurt.

Hetzelfde geldt voor de Largest Contentful Paint (LCP) — het moment waarop het grootste zichtbare element (zoals een afbeelding of tekstblok) is geladen. Als dat pas laat in beeld komt, ziet Google dat als een traag reagerende website. En dat heeft directe gevolgen voor je Core Web Vitals (Core Web Vitals zijn drie prestatie-indicatoren van Google die meten hoe snel, stabiel en interactief je website is tijdens het laden). en dus voor je SEO-score.

Voor bezoekers op een mobiel netwerk of oudere apparaten is dit effect nóg groter. Zij hebben minder rekenkracht of trager internet, waardoor een grote DOM een merkbare vertraging veroorzaakt. De pagina voelt traag, verspringt bij het laden, of reageert pas laat op klikken. En dat is precies wat je wilt voorkomen.

Door je DOM te verkleinen, help je de browser sneller te starten, sneller te tekenen en sneller te reageren — en dat zien zowel je bezoekers als Google als een duidelijke verbetering.

Wat betekent DOM-complexiteit voor SEO en gebruikerservaring van je website?

Een overzichtelijke DOM-structuur is cruciaal voor het verbeteren van de prestaties van een website. Hoe minder dom-elementen je hebt, hoe sneller de website is geladen, wat de gebruikerservaring aanzienlijk verbetert. Bij het laden van de pagina is het van belang dat de code geoptimaliseerd wordt, zodat elementen zoals afbeeldingen in het webp-formaat snel worden geladen zonder een negatieve impact op de snelheid. Voor website-eigenaren, vooral diegenen die gebruik maken van page builders zoals Elementor op hun WordPress-website, is het essentieel om de head van de pagina goed te structureren. Het gebruik van een gratis tool kan helpen bij het analyseren van de prestaties van de site, inclusief de first input delay. Door te focussen op een efficiënte HTML-structuur, kunnen ontwikkelaars de laadtijden van hun pagina's verbeteren en de algehele snelheid van hun website verhogen.

Wat is een gezonde DOM-grootte? Richtlijnen voor HTML-complexiteit verkleinen

Een browser verwerkt elke pagina als een boomstructuur van elementen — de DOM. Hoe groter en dieper die structuur, hoe meer werk het kost om de pagina goed te tonen. Daarom adviseert Google om onder de 1.500 elementen (nodes) per pagina te blijven, niet meer dan 32 niveaus diep te nestelen en het aantal parent-elementen te beperken tot ongeveer 60. Dat zijn geen harde grenzen, maar wél duidelijke signalen voor performanceproblemen.

Zodra je site last heeft van een hoge Largest Contentful Paint (LCP) of een onrustige Layout Shift (CLS), is het vaak de DOM die in de weg zit. Inzicht in die structuur is dus essentieel voor een snelle, stabiele website.

In veel traditionele CMS’en — zeker bij gebruik van page builders of alles-in-één thema’s — groeit die DOM vaak ongemerkt uit de hand. Elke visuele toevoeging komt met lagen extra HTML. Dat lijkt handig, maar technisch zit je al snel met onnodige diepgang, herhaling en rommel.

Bij Mooie Website pakken we dat fundamenteel anders aan. Wij bouwen geen visuele pleisters op trage fundamenten, maar een frontend die vanaf de basis snel en slank is. Geen overbodige wrappers, geen eindeloze div-nesting — gewoon een lichte structuur die meebeweegt met je content en schaalbaar blijft.

Een kleine DOM betekent: minder ruis, minder wachttijd, meer controle. En dat merk je — in snelheid, score én gebruiksgemak.

DOM verkleinen: concrete manieren om HTML, CSS en content te optimaliseren

Een grote DOM ontstaat vaak niet door wát je op je site zet, maar hóé je het technisch opbouwt. Door bewuster met je HTML en CSS om te gaan, kun je veel winst behalen zonder iets aan je content te hoeven veranderen.

Begin met het verwijderen van overbodige wrappers. Veel websites zitten vol div-structuren die puur voor styling of positionering zijn toegevoegd, vaak als gevolg van visuele bouwers of rigide templates. Die extra lagen maken je DOM onnodig diep en traag. Vraag jezelf af: voegt dit element echt iets toe — of is het er ‘omdat het zo hoort’?

Daarnaast loont het om je CSS-structuur op te schonen. Herhaalde klassen, inline stijlen of conflicterende regels zorgen voor onnodige belasting bij het renderen van je pagina. Een consistente, efficiënte stijlstructuur houdt je frontend niet alleen sneller, maar ook onderhoudsvriendelijker.

Tot slot: denk component-gebaseerd. In plaats van contentblokken willekeurig onder elkaar te stapelen, werk je met herbruikbare bouwstenen die qua structuur én code geoptimaliseerd zijn. In Statamic — waar wij mee bouwen — is dit standaard mogelijk: je maakt flexibele contentblokken die schoon blijven, ook als de site groeit.

Kortom: minder ruis, minder herhaling, meer structuur. Zo houd je je DOM klein, je laadtijd kort en je website wendbaar.

Hoe een kleine DOM je scripts, CSS en JavaScript efficiënter laat werken

Een kleine DOM is niet alleen sneller om in te laden — het maakt ook ándere optimalisaties effectiever. Denk aan je CSS, JavaScript, caching en lazy loading: al die technieken werken beter als de onderliggende HTML-structuur overzichtelijk is.

Hoe minder elementen je op een pagina hebt, hoe minder werk de browser hoeft te doen om stijlen toe te passen of scripts uit te voeren. Bij een grote DOM moet je CSS veel meer selectoren verwerken, en moeten scripts constant zoeken, berekenen en reageren op een overvolle boomstructuur. Dat vertraagt je frontend onnodig.

Een compacte DOM betekent dus: snellere verwerking van je scripts, minder rekenkracht nodig en een soepeler scroll- en klikgedrag — zeker merkbaar op mobiele apparaten. Ook technieken zoals lazy loading (waarbij content pas wordt geladen als het nodig is) werken betrouwbaarder als je DOM niet vol zit met onzichtbare, geneste elementen.

En dan is er nog caching. Hoe strakker je structuur, hoe makkelijker browsers en CDN’s pagina’s kunnen cachen zonder risico op fouten of inconsistente weergave. Kortom: wie de DOM slank houdt, haalt méér uit alle andere optimalisaties. Het is de basis waarop snelheid gebouwd wordt.

Conclusie – DOM verkleinen is de stille kracht achter website snelheid en SEO

Het optimaliseren van je website begint niet altijd bij grote zichtbare aanpassingen. Soms zit de winst in iets onzichtbaars: een te grote DOM. Door die slanker te maken, maak je je site sneller, stabieler en prettiger in gebruik — en dat zie je terug in je Core Web Vitals, je SEO-score en hoe bezoekers je site ervaren.

Een kleine DOM betekent minder vertraging, minder rekenwerk en meer grip op wat er écht gebeurt in de browser. Geen overbodige lagen, geen technische rommel — gewoon een snelle basis die klopt.

Twijfel je of jouw website onder de motorkap niet té zwaar is opgebouwd?
Laat het vrijblijvend checken. We laten je zien waar het slimmer en lichter kan — zonder dat je iets aan je content hoeft in te leveren.

Hier heb je gezien dat een slanke HTML structuur directe winst oplevert in render snelheid. Wil je weten hoe je andere blokkades wegneemt, duik dan in Waarom render blocking resources je website vertragen.